Pardus Projesi, TÜBİTAK UEKAE tarafından başlatılan ve sürdürülmekte olan, bilişim okuryazarlığına sahip bilgisayar kullanıcılarının temel masaüstü gereksinimlerini hedefleyerek; var olan Linux dağıtımlarının üstün taraflarını kavram, mimari ya da kod olarak kullanan; otonom dizgeye (sistem) evrilebilecek bir yapılandırma çerçevesi ve araçları ile kurulum, yapılandırma ve kullanım kolaylığı sağlamak üzere geliştirilen bir GNU/Linux ortaya koymayı hedefleyen bir geliştirme projesidir. Pardus, oluşturulacak dağıtımın adıdır. Pardus adı, nesli tamamen tükenmiş ya da tükenmekte olan Anadolu Parsı'ndan (Panthera pardus tulliana) gelmektedir. Pardus Linux dağıtımında KDE öntanımlı masaüstü ortamı, OpenOffice.org öntanımlı ofis programı, Mozilla Firefox ise öntanımlı genel ağ (internet) tarayıcısıdır. 27 Haziran 2008 günü son kararlı sürüm olan Pardus 2008 duyuruldu.

Pardus Projesi ve Hedefleri

Pardus Projesi'nin hedefleri projenin resmi ağ sayfasında aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:

• Tam Türkçe desteğini, hem karakter yapısının Türkçeye uygun (UTF-8 uyumluluğu), hem de kullanıcıya görünen tüm ileti ve belgelerin Türkçe olması yoluyla sağlaması.
• Var olan Linux dağıtımlarından ve rakip diğer işletim dizgelerinden daha kolay kurulabilen ve kullanılabilen bir işletim dizgesi olması.
• Araç temelli ve teknikbilim merkezli bir tasarım yerine görev temelli ve insan merkezli bir yaklaşımla ve esnekliği ve yüksek performansı sağlayabilecek modüler bir yapıda tasarlanması. ^[1]

Pardus Projesi açık ve özgür bir projedir. Gönüllü geliştirici ve katkıcıların yardımlarına tamamen açıktır. Pardus Projesi'nin geliştiricileri sayfası ile geliştiriciler hakkında bilgi edinebilirsiniz. Öte yandan eğer tasarıya yardım etmek isterseniz Pardus projesine katkı vermek isteyenlerin kullanmayı bilmesi gereken araçları tanıtan bir belgeye de ulaşabilirsiniz.

Pardus özgörüşü

• Üst düzeyde çeşitli tercihler ve saptamalar yapabilmek için, Pardus'un zaman içinde kaplayacağı alanı tanımlamak gereklidir. Pardus, sürümleri farklı dikey pazarlarda, çeşitli kullanım şekillerinde ve alanlarında, toplumun her kesiminde yeğlenen, kullanılan ve yaygınlaştırılan bir Linux dağıtımı olacaktır.
• Kâr amacı güdülmemekle birlikte, kullanılacak ve oluşturulacak iş modelleriyle, öz kaynakları ile ayakta durabilen, sürdürülebilir bir düzenleme oluşacaktır.
• Geliştiriciler, var olan teknikbilimsel sorunlara, uygulanabilir ve yenilikçi çözümler getirerek küresel düzeyde Linux ve açık kaynak camiasına özgün katkı yapacaklardır.

^[2]

Geçmiş

2003 yılının önemli bir bölümünde ulusal bir dağıtımın gerekliliği, Dünya'da benzer uygulamalar, yazılım endüstrisinin bulunan durumu ve eğilimleri araştırıldı. Ülkenin bilgi teknikbilimi alanındaki insan kaynağı, yerel yazılım sanayinin yetenekleri ve rekabet unsurları incelendi. Tüm bulgular ışığında, 2003 yılı yazında, bir ulusal işletim sistemi dağıtımı oluşturmanın yerinde bir karar olduğu sonucuna varılarak somut düzeyde tasarlama işine girişildi.

Mevcut işletim sistemleri, başta Linux olmak üzere incelendi, açık kaynak yazılım yöntembilimi ve felsefesi ayrıntılı olarak çalışıldı. Hedef, bir dağıtım oluşturmanın ötesinde, bu dağıtımı sürekli kılabilecek organizasyon yapısını da kurmak olduğundan yazılım endüstrisinde, özellikle açık kaynak çerçevesinde, kullanılabilecek iş modelleri irdelendi. Bu incelemeler sonrasında, 2003 yılı güzünde, Linux temelli, açık kaynaklı, olabildiğince GPL lisanslama yöntemini kullanan bir işletim sistemi dağıtımı oluşturulmasına karar verildi.

Pardus Projesi'nin hayata geçmesi, 2004 yılı başında teknik ekibin çekirdeğinin oluşturulması ile başladı. Bu aşamada Türkiye'nin Linux geçmişi, mevcut ve planlanan dağıtımlar, açık kaynak ve Linux camiası ve girişimleri de göz önüne alınarak, var olan bilgi birikimi ve deneyimden en üst düzeyde yararlanmanın yolları arandı. Sonuçta ulusal işletim sistemi geliştirilmesinde görev alması en uygun kişiler Türkiye'nin dört bir yanından seçilerek TÜBİTAK UEKAE bünyesinde katıldılar.

2004 yılının önemli bir kısmı teknik seçeneklerin değerlendirilmesi ile geçti. Farklı Linux dağıtımları incelendi, mevcut dağıtımlardaki eksiklikler, olası gelişim alanları, yapılması gerekenler ve bunların iş gücü ve kaynak gereksinimleri irdelendi. Hedef kitlenin kim olacağı üzerinde beyin fırtınaları yapıldı, bunun sonucu olarak yol haritası seçenekleri belirlendi.

2004 yılı ekim ayında bu teknik değerlendirmeler sonuçlandı ve yayınlanan Proje Ana Sözleşmesi ile amaç, yöntem ve takvim belirlendi. Pardus'un “bilişim okur-yazarlığına sahip bilgisayar kullanıcılarının temel masaüstü ihtiyaçlarını hedefleyen” bir işletim sistemi olmasına, “mevcut Linux dağıtımlarının üstün taraflarını kavram, mimari ya da kod olarak kullanmasına”, ancak “otonom sisteme evrilebilecek bir yapılandırma çerçevesi ve araçları ile kurulum, yapılandırma ve kullanım kolaylığı sağlamasına” karar verildi.

Teknik hedefi ve yöntemi belirlenen proje hızla ilerlemeye başladı ve 1 Şubat 2005 tarihinde ilk ürün olan Pardus Çalışan CD 1.0 yayımlandı. Projenin amaçları ve teknik yaklaşımı hakkında Linux camiası ve kullanıcıları bilgilendirmeyi amaçlayan Çalışan CD beklenenin üzerinde ilgi gördü. Sonrasında geliştirme daha çok özgün yenilik projelerine yoğunlaştırıldı ve nihayet 26 Aralık 2005'te Pardus'un ilk kurulabilir sürümü olan Pardus 1.0 ağ üzerinden yayımlanmaya başlandı. ^[3] Daha sonra bu sürümler Pardus 2007 ana sürümü izledi. Bu ana sürümden sonra birkaç ay arayla Pardus 2007.1, Pardus 2007.2, Pardus 2007.3 adlı ara sürümler geldi. Şu an ise Pardus 2008 adlı sürüm 2008 haziranında çıkmıştır.

Özellikler

Pardus Linux dağıtımı Türkçe, İngilizce, Almanca, İtalyanca, Portekizce, Hollandaca, Fransızca olmak üzere 7 dili desteklemektedir. Dağıtımın kurulan cd ve çalışan cd olmak üzere 2 türü bulunmaktadır. Çalışan cd ile bilgisayara hiç dokunmadan Pardus'u deneme şansına sahiptir insanlar. Ancak Pardus'un henüz sunuculara yönelik bir sürümü bulunmamaktadır.

Öntanımlı genel ağ tarayıcısı Mozilla Firefox, ofis programı OpenOffice.org, masaüstü ortamı ise KDE'dir. Pisi adlı kendine özgü bir paket dizgesi vardır.